Hợp kim Niken-Titan (NiTi) với tỷ lệ nguyên tử gần bằng nhau, được gọi là "kim loại nhớ" nhờ hiệu ứng nhớ hình dạng và siêu đàn hồi. Dây NiTi đã trở thành vật liệu quan trọng trong y tế, hàng không vũ trụ và thiết bị thông minh.

‌· Hiệu Ứng Nhớ Hình Dạng:‌ Dây NiTi phục hồi hình dạng ban đầu khi được làm nóng sau biến dạng ở nhiệt độ thấp, nhờ chuyển pha thuận nghịch giữa austenit và martensit.
‌· Siêu Đàn Hồi:‌ Ở nhiệt độ cơ thể, dây chịu biến dạng đến 8% và phục hồi hoàn toàn, vượt giới hạn đàn hồi của kim loại truyền thống.
‌· Tương Thích Sinh Học:‌ Lớp oxit titan ổn định trên bề mặt giảm nguy cơ giải phóng ion niken, đạt chứng nhận an toàn cho thiết bị cấy ghép.

‌Y Tế:‌ Dây NiTi dùng làm stent mạch máu, dây chỉnh nha và dụng cụ phẫu thuật xâm lấn tối thiểu. Ví dụ, stent mở rộng ở nhiệt độ cơ thể để hỗ trợ thành mạch.
‌Hàng Không Vũ Trụ:‌ NASA sử dụng dây NiTi trong cơ chế mở ăng-ten vệ tinh, đáp ứng điều kiện khắc nghiệt ngoài không gian.
‌Thiết Bị Thông Minh:‌ Trong robot, dây hoạt động như bộ truyền động vi mô điều khiển bằng nhiệt hoặc điện.

Dù có ưu điểm, thách thức bao gồm chi phí cao và độ bền mỏi. Nghiên cứu tập trung vào công nghệ sản xuất chi phí thấp (như in 3D) và ứng dụng mới (thiết bị đeo). Với nhu cầu vật liệu thông minh tăng, dây NiTi có thể trở thành chìa khóa cho đổi mới công nghệ.